هفته مقدس و جشن عيد رستاخيز مسيحيان :
در مسيحيت آخرين هفته روزه بزرگ را هفته مقدس مي گويند، اين هفته از يكشنبه عيد شعانين يا عيد نخل آغاز مي شود و تا شنبه شب، شب زنده داري عيد رستاخيز ادامه دارد. در اصل هفته مقدس شامل عيد رستاخيز كه يكشنبه است نمي باشد.
در خصوص توضيحات مربوط به ايام هفته مقدس، سعي بر آن است كه به وقايع مهم و كليات اشاره شود، براي دانستن كامل وقايع مي توان به اناجيل چهارگانه رجوع كرد.
يكشنبه عيد شعانين:
بر پايه روايت اناجيل چهارگانه، عيسي در اين روز سوار بر الاغي براي آخرين بار وارد اورشليم مي شود.
در انجيل متي ( 21: 1 – 17 )، در انجيل مرقس ( 10: 32 – 34 )، در انجيل لوقا ( 19: 28 - 48) و در انجيل يوحنا ( 12: 12 – 50 ) ورود مسيح به اورشليم مفصلا نوشته شده است.
در اين روز مردم اورشليم به استقبال مسيح آمده و لباس هاي خود را به احترام وي در مقابل او پهن مي كردند و شاخه هاي نخل در دست داشته و ورود مظفرانه عيسي را جشن گرفته و مي گفتند: خوش آمده اي پسر داود پادشاه، مبارك باد كسي كه به اسم خداوند مي آيد، خداي بزرگ او را متبارك سازد.
اما چرا عيسي سوار بر الاغ وارد اورشليم مي شود؟ يكي از دلايل برگزيدن الاغ به جاي اسب توسط عيسي پيام صلح اين حيوان بود، چرا كه اسب حيواني بود كه در زمان جنگ و ورود به نيت تاخت و تاز مورد استفاده قرار مي گرفت.
ديگر كاري كه عيسي در اين روز انجام داد، رفتن به خانه خدا و بيرون كردن صرافان و حيوان فروشان از آن مكان مقدس بود.
دوشنبه تا چهارشنبه هفته مقدس:
روزهاي مابين يكشنبه نخل تا پنجشنبه پسح در اين هفته به عنوان دوشنبه مقدس، سه‌شنبه مقدس چهارشنبه مقدس نام‌گذاري شده‌اند.
در دوشنبه مقدس بر طبق انجيل متي ( 21: 23) عيسي به خانه خدا برگشت و به تعليم مردم پرداخت و كاهنان اعظم و مشايخ قوم بارها از او سوالاتي پرسيدند تا از جواب عيسي بر عليه خود عيسي استفاده كنند، عيسي كه نيت آن هارا مي دانست هر بار با جوابش آن ها را مات و مبهوت مي ساخت.
در سه‌شنبه مقدس بر طبق انجيل مرقس (14: 3–9) زماني كه عيسي در بيت عنيا خانه شمعون بود، وقت شام، زني با يك شيشه عطر گران قيمت وارد شد و شيشه را باز كرد و عطر را بر سر عيسي ريخت.
در چهارشنبه مقدس بر طبق انجيل متي ( 26: 14 ) يهودا اسخريوطي نزد كاهنهٔ بزرگ يهود مي‌رود و با خيانت به عيسي محل اقامت او و ديگر حواريون را براي آنان بازگو و افشا مي‌كند.
پنجشنبه پسح يا شام آخر:
اين روز پنجمين روز از هفته مقدس و پيش از جمعه نيك است. بر اساس تعاليم اناجيل، (انجيل يوحنا 13) عيسي پاهاي شاگردان خود را شست و اين را به رسمي براي معتقدين باورمند به آيين مسيحيت قرار داد. عيسي با اينكه مي‌دانست كه پدر همه چيز را بدست او داده است و از نزد خدا آمده و به جانب خدا مي‌رود از شام برخاست و جامه خود را بيرون كرد و دستمالي گرفته، به كمر بست پس آب در لگن ريخته، شروع كرد به شستن پايهاي شاگردان و خشكانيدن آنها با دستمالي كه بر كمر داشت.
پس چون به شمعون پطرس رسيد، او به وي گفت: اي آقا تو پاهاي مرا مي‌شويي؟
عيسي در جواب وي گفت: آنچه من مي‌كنم الان تو نمي‌داني، لكن بعد خواهي فهميد.
پطرس به او گفت: پايهاي مرا هرگز نخواهي شست. عيسي او را پاسخ داد: اگر تو را نشويم تو را با من نصيبي نيست.
شمعون پطرس بدو گفت: اي آقا نه پايهاي مرا و بس، بلكه دستها و سر مرا نيز.
در انجيل متي (۲۶: ۲۶ –۲۸) آيين شام خداوند به صورت كلي‌تر شرح داده شده است:
چون هنوز مشغول خوردن بودند، عيسي نان را برگرفت و پس از شكرگزاري، پاره كرد و به شاگردان داد و فرمود: «بگيريد، بخوريد؛ اين است بدن من.» سپس جام را برگرفت و پس از شكرگزاري آن را به شاگردان داد و گفت: همهٔ شما از اين بنوشيد. اين است خون من براي عهد [جديد] كه به‌خاطر بسياري به‌جهت آمرزش گناهان ريخته مي‌شود.
اين تعاليم سبب شد كه آيين اين روز (عشاي رباني) جايگاه ويژه‌اي را در مسيحيت به دست آورد و تبديل به يكي از هفت آيين مهم اين دين گردد.
شام آخر منشا آيين عشاي رباني در ميان مسيحيان است و به طور ويژه به وعده شامي در باغ جتسيماني، اطلاق مي گردد كه عيسي مسيح در شبي كه يهودا او را تسليم كرد به عنوان آخرين غذاي زميني خورد. در پايان شب، وقتي حواريون به بستر خواب رفتند، مسيح با دو تن از يارانش به بالاي كوه زيتون رفت و به مناجات پرداخت و دانست كه عقوبتي سخت در انتظار اوست.
اهميت اين اتفاق در مسيحيت به خاطر تعاليم خاصي است كه مسيح در آن به شاگردان داد. از جمله:
يادآوري بسياري از تعاليمي كه پيشتر به شاگردان داده بود.
تاكيد بر محبت بي قيد و شرط.
خبر دادن از قيام او از مردگان در روز سوم پس از مرگش.
مژده آمدن و نزول روح القدس بر رسولان.
جمعه نيك:
سحرگاه جمعه، سربازان رومي مسيح را در موضعي به نام باغ جتسيماني دستگير كردند و به مقر فرماندهي بردند. حاكمان رومي اورشليم، به تحريك روساي كهنه و مشايخ قوم، مسيح را پس از شكنجه و آزار فراوان، واداشتند كه صليبي سنگين را بر روي دوش تا بالاي تپه جلجتا حمل كند.
اين روز بر پايه سنت و آيين مسيحيت، روز چليپا كردن مسيح بر روي تپه جلجتا در اطراف شهر اورشليم است. از اين روز همچنين به نام‌هاي آدينه مقدس، آدينه بزرگ يا آدينه سياه ياد مي‌شود. جمعه نيك روز سوگواري است. پيروان كليسا در اين روز معمولا از خوردن گوشت پرهيز مي كنند. به طور كلي در بين مذاهب رسالتي مسيحيان اين روز در ايام روزه بزرگ بوده و قطعا مردم از خوردن گوشت امتناع مي كنند اما اعضا مذاهب غير رسالتي كه روزه بزرگ را نمي گيرند نيز به احترام مسيح در اين روز گوشت نمي خورند. اين روز در بسياري از كشورهاي جهان تعطيل رسمي است.
شرح كامل چليپاي مسيح در اناجيل به ويژه در انجيل متي (۲۷) آمده است.
شنبه مقدس:
شنبه مقدس يا شنبه بزرگ، روز پس از جمعه نيك و آخرين روز از هفته مقدس است كه فرداي اين روز يعني يكشنبه، عيد رستاخيز مسيح از مردگان است.
روز شنبه را كه روز خاكسپاري مسيح است، اهل كليسا به عبادت و تامل و خويشتن داري برگزار مي كنند.
عيد رستاخيز يا قيام مسيح :
مهمترين و اصلي ترين روز در ايمان مسيحيت مي باشد، در ايمان مسيحيت و مطابق نوشته هاي اناجيل چهارگانه در اين روز همانگونه كه خود مسيح آن را پيشگويي كرده بود، مسيح بر مرگ پيروز شده و ميان مردگان رستاخيز مي كند. اين اصل در مسيحيت بين تمامي مسيحيان جهان مشترك هست و تمامي مسيحيان بر اين ايمان و باور هستند كه مسيح پس از آنكه به صليب كشيده شد از ميان مردگان رستاخيز كرده و دوباره زنده شده است.
عيد رستاخيز يكي از روزهاي تعطيل در سال مسيحي است كه يكشنبه اي در ماه مارس يا آوريل است، زمان اين عيد بر خلاف ساير اعياد و مراسم، ثابت نبوده و هر سال ميان 22 مارس (2 فروردين) تا 25 آوريل (5 ارديبهشت) تغيير مي كند و بدين گونه محاسبه مي شود كه اولين يكشنبه بعد از ماه كاملي كه پس از اعتدال بهاري باشد، عيد رستاخيز است.
مسيحيان نخستين، كه در جامعه اي يهودي مي زيستن، جشن رستاخيز مسيح را همزمان با مراسم عيد پسح برپا مي كردند. در سال 325 ميلادي و پس از آن كه مسيحيت توسط دولت روم دين رسمي شناخته شد، عيد قيام مسيح را از عيد پسح يهود جدا كردند.
عيد پسح يا پاك يا رستاخيز ؟
پسح يا فطير، عيد آزادي قوم يهود از قيد برده داري فرعون هاي مصر است. اين عيد يكي از سه عيد بزرگ يهوديان به شمار مي آيد. اين عيد در نيمه ماه نيسان در تقويم عبري كه در نيمكره شمالي در بهار است، آغاز شده و به مدت يك هفته مي باشد.
در تورات در كتاب خروج ( باب هاي 12 الي 14 ) به شرح كامل چگونگي جشن گرفتن اين عيد، خروج بني اسرائيل از مصر و آداب خاص اين عيد اشاره شده است.
واژه پاك بر گرفته واژه فرانسوي Paques به معني پسح است همچنين پسح در انگليسي Passover گفته مي شود كه به معناي گذر است و به گذر بني اسرائيل از درياي سرخ و خروجشان از مصر اشاره مي كند.
پس با اين تعاريف مشخص مي شود كه استفاده از واژه عيد پاك به جاي عيد رستاخيز اشتباه بوده و عيد پاك مترادف عيد پسح است و هيچ ربطي به عيد رستاخيز مسيحيان ندارد.
آداب و رسوم:
يكي از رسوم بسيار رايج در عيد رستاخيز رنگ كردن تخم مرغ ها مي باشد.
شايد بپرسيد چرا نماد اين روز، تخم‌مرغ است؟
تخم‌مرغ در فرهنگ مسيحي و البته در بسياري از كشورها و فرهنگ‌هاي ديگرنماد آغاز يك زندگي جديد است، همانطور كه يك جوجه پرنده با شكستن تخم‌مرغ و خارج شدن از آن، زندگي جديدي را شروع مي‌كند.
تخم‌مرغ نماد يك قبر است كه با خارج شدن از آن يك زندگي جديد آغاز مي‌شود. در كل، تخم‌مرغ نماد رستاخيز است. در مسيحيت پوسته تخم مرغ نماد سنگ ورودي غار قبر مسيح مي باشد كه مسيح روز يكشنبه عيد آن سنگ را كنار زده و از قبر بر مي خيزد، به همين خاطر در روز عيد مردم به خصوص كودكان تخم مرغ هاي رنگي خود را به يكديگر مي زنند و تخم مرغي كه مي شكند و مغلوب تخم مرغ سخت تر مي شود به برنده عيدي داده مي شود.
اكثر اوقات، اين تخم مرغ به رنگ قرمز است كه در فرهنگ مسيحيان، نماد خون عيسي است كه در هنگام به صليب كشيده شدن ايشان ريخته شد.
اما در خصوص خرگوش، خرگوش نماد باروري زياد و شهوت است و هيچ ربطي به مسيحيت ندارد و در اصل از فرهنگ هاي ضد مسيحي و شيطاني براي تمسخر مسيح وارد تزئينات اين عيد شده است، متاسفانه امروزه نماد خرگوش در عيد رستاخيز به صورت يك تزئين اساسي وارد فرهنگ مسيحيت غربي شده است و كم كم دارد جاي خود را در ميان مسيحيت شرقي نيز باز مي كند. به اميد آن كه مردم قبل از استفاده از تزئينات خاصي نماد و معناي آن را بدانند و سپس به حالت جدي از آن نماد استفاده كنند.
شماس ايلراي بت گيورگيز موش آباد
11 فروردين 1397