شب يلدا مربوط ميشود به يكي از جشن هاي باستاني آشوريان. خود كلمه ي يلدا واژه اي آشوري است بمعناي زايش يا تولد.. اين عيد در آشور باستان مراسم تجليل و بزرگداشت پيروزي خداي شمش بر تاريكي و اهريمن بوده است. شب يلدا يا بلندترين شب سال در نيم كره شمالي زمين است. اين شب با انقلاب زمستاني همراه است. خورشيد در حركت سالانه خود در آخر پاييز به پايين ترين نقطه افق جنوب شرقي مي رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزايش زمان تاريكي ميشود. اما از آغاز زمستان يا انقلاب زمستاني، خورشيد دگر باره به سوي شمال شرقي باز مي‌گردد كه نتيجه آن افزايش روشنايي روز و كاهش شب است. در باورهاي مردم آشوري نور، روز و روشنايي خورشيد، نشانه هايي از آفريدگار بود در زماني كه شب، تاريكي و سرما نشانه هايي از اهريمن. ديدن گردش همواره روز و شب مردم را به اين باور رسانده بود كه شب و روز يا روشنايي و تاريكي در يك جنگ هميشگي به سر ميبرند. روزهاي بلندتر روزهاي پيروزي روشنايي بود، و باري روزهاي كوتاهتر نشانه اي از چيرگي تاريكي. در باورهاي مردم آشوري كه كشاورزي شالوده زندگي آنان را مي ساخت با توجه به اثر تابش خورشيد در رشد و نمو گياهان، خداي شمش را به عنوان نيرويي زندگي بخش و نماد نيكي و بركت و سر زندگي باور نمودند و تاريكي و شب را مظهر نيروهاي بازدارنده و اهريمني قلمداد كردند. آشوريها دريافتند كه كوتاه‌ترين روزها، آخرين روز پاييز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدريج بلندتر و شب ها كوتاهتر مي‌شوند. بدين ترتيب با اين باور، كه فرداي شب يلدا با دميدن خداي شمش روزها بلندتر مي شوند و تابش خداي شمش هستي بخش افزوني مي يابد. آخر پاييز و اول زمستان را شب زايش خداي شمش مي خواندند و براي آن جشن بزرگي بر پا مي‌كردند.